نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• بهار اکرمی مقدم ¹
• رسول ایلخانی پور زینالی ²
• سامان نیک مهر ³

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد سازه‌های آبی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

² استادیار، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

³ گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

چکیده

تهیه نقشه‌های پهنه‌بندی سیل از اقدامات اولیه و ضروری در مدیریت مناطق سیل‌گیر است. دراین پژوهش به منظور بررسی و پهنه‌بندی نقشه پتانسیل سیل‌گیری در استان کردستان از روش تحلیل سلسله مراتبی و سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده‌ شد. از فاکتورهای موثر بر سیل‌گیری شامل بارش، شیب، فاصله از رودخانه، تراکم زهکشی‌، کاربری اراضی و شاخص رطوبت توپوگرافی به منظور پهنه‌بندی و تهیه نقشه سیل‌گیری استفاده شد. معیارهای مؤثر بر پتانسیل سیل‌گیری به‌جز کاربری اراضی و بارش به‌وسیلۀ مدل رقومی ارتفاع تهیه و هریک از معیارهای مذکور به‌وسیلۀ نرم‌افزارExpert Choice وزن‌دهی شدند. نتایج نشان داد که فاکتورهای بارش، شیب و فاصله از رودخانه ‌به‌ترتیب با وزن‌های 409/0، 295/0و134/0 از بیش‌ترین اهمیت در پتانسیل سیل‌گیری برخوردار بوده‌اند. نواحی مختلف استان از نظر پتانسیل سیل‌گیری در پنج رده خیلی‌کم (1/0 %)، کم (9/1%)، متوسط (%43)، زیاد (%52) و خیلی‌زیاد (%3) قرار گرفتند. پتانسیل سیل‌گیری در خروجی حوزه‌های آبخیز، محدود به نواحی پایین‌دست و کم شیب رودخانه‌های پرآب بخش غربی و مرکزی استان، خیلی زیاد بود.

کلیدواژه‌ها

• بارش
• رودخانه
• زهکشی
• شیب
• کاربری اراضی

موضوعات

• هیدرولیک و مهندسی رودخانه

عنوان مقاله [English]

Flood Potential Zonation Using Analytic Hierarchy Process in Kurdistan Province

نویسندگان [English]

• Bahar Akrami Moghadam ¹
• Rasool Ilkhanipour Zeynali ²
• Saman Nikmehr ³

¹ M.sc. student, Department of Water engineering, Faculty of Agriculture and Natural Resources Urmia University, Urmia, Iran

² Assist. professor, Department of Water engineering, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Urmia University, Urmia, Iran

³ Department of Water Science and Engineering, Faculty of Agriculture, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran

چکیده [English]

Preparation of flood zoning maps is one of the primary and necessary measures in the management of flood prone areas. In this study, analytic hierarchy process, and geographic information system were used to assess and zoning the flood potential map in Kurdistan province. The factors involved in flooding including rainfall, slope, distance from river, drainage density, land use and topographic wetness index were used for zoning and providing flood maps. Effective criteria, except for land use and rainfall, were prepared using the digital elevation model, and each factor was weighted by Expert Choice software. The results showed that rainfall, slope, and distance from the river with weights of 0.409, 0.295, and 0.134 were the most important factors, respectively. In terms of flood potential zoning, different areas of the province were placed in five categories: very low (0.1%), low (1.9%), medium (43%), high (52%) and very high (3%). The flood potential at the outlet of the watersheds limited to the downstream and low-slope areas of main rivers in the western and central parts of the province was very high.

کلیدواژه‌ها [English]

• Rainfall
• River
• Drainage
• Slope
• Land use