نوع مقاله : مطالعه موردی

نویسندگان

• علی فتاحی چقابگی ¹
• علی محمد آخوندعلی ²
• آرش آذری ³

¹ دانشجوی دکتری مهندسی منابع آب، گروه هیدرولوژی و منابع آب، دانشکده مهندسی آب و محیط زیست، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران

² استاد، گروه هیدرولوژی و منابع آب، دانشکده مهندسی آب و محیط زیست، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران

³ دانشیار، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی، ایران

چکیده

فعالیت‌های انسانی و تغییرپذیری اقلیمی از محرک‌های اصلی هستند که پایداری و تعادل سامانه‌های منابع آب زیرزمینی را تحت تأثیر قرار می‌دهند. آشکارسازی سهم هر یک از عوامل اقلیمی و انسانی می‌تواند به مدیریت این منابع آبی کمک کند. در این پژوهش ابتدا با استفاده از روش‌های آماری وضعیت روند پارامترهای مؤثر بر منابع آب زیرزمینی دشت ماهیدشت طی دوره 1981 تا 2019 بررسی و سپس با استفاده از آزمون پتیت نقطه تغییر بارش، رواناب و سطح آب زیرزمینی محاسبه شد. جهت تعیین سهم اثرات تغییرپذیری اقلیمی و فعالیت‌های انسانی بر آب‌های زیرزمینی نیز از مدل GMS استفاده شد. نتایج نشان داد روند معنی‌داری در تغییر بارش سالانه وجود ندارد، اما تغییرات رواناب سالانه دارای روند کاهشی و در سطح اعتماد 99% معنی‌دار و روند تراز سطح آب زیرزمینی نیز به‌صورت کاهشی و در سطح اعتماد 99% معنی‌دار شده است. آزمون نقطه تغییر پتیت نشان داد بارش بدون نقطه تغییر، اما رواناب در سال 1998 و تراز آب زیرزمینی در سال 2001 دارای نقطه تغییر است. همچنین مدل‌سازی آبخوان نشان داد سهم فعالیت‌های انسانی در کاهش تراز آب زیرزمینی آبخوان ماهیدشت به‌صورت متوسط 78% و تغییرپذیری اقلیمی 22% است.

کلیدواژه‌ها

• آبخوان
• آزمون من-کندال
• مدل مفهومی
• نقطه تغییر

موضوعات

• مدیریت منابع آب

عنوان مقاله [English]

Investigation the Contribution of Human Activities and Climate Variability on Groundwater Changes (Case Study: Mahidasht Aquifer Located in Kermanshah Province)

نویسندگان [English]

• Ali Fatahi Chaghabagi ¹
• Ali Mohammad Akhund Ali ²
• Arash Azari ³

¹ PhD Student of Water Resources, Department of Hydrology and Water Resources, Faculty of Water & Environmental Engineering, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran

² Professor, Department of Hydrology and Water Resources, Faculty of Water & Environmental Engineering, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran

³ Associate Professor, Department of Water Engineering, Faculty of Agriculture, Razi University, Iran.

چکیده [English]

Human activities and climate variability are the main driving forces affecting the stability and balance of groundwater resources systems. Revealing the contribution of each of the climatic and human factors can help the management of these water resources. Firstly, trend analysis and change‐point test were performed to determine status of the parameters affecting the groundwater resources of Mahidasht aquifer during the period from 1981 to 2019 by using statistical methods and Pettitt test. Then, GMS model was used to determine the contribution of climate variability and human activities on groundwater. The results showed that there was no significant trend in annual rainfall, but the annual runoff has a significantly decreasing trend at the confidence level of 99%, and the trend of the groundwater level is also significantly decreasing at the confidence level of 99%. Pettitt’s change point test showed precipitation without a change point, but the runoff in 1998 and the groundwater level in 2001 had a change point. Finally, the modelling of the aquifer showed that the contribution of human activities in the reduction of the groundwater level of the Mahidasht aquifer is 78% and climate variability is 22%.

کلیدواژه‌ها [English]

• Aquifer
• Change Point
• Conceptual Model
• Mann-Kendall test