نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سونیا مهری ¹
• حمید رضا مرادی ²
• رئوف مصطفی‌زاده ³

¹ گروه مهندسی آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس

² گروه مهندسی آبخیزداری، دانشگاه تربیت مدرس

³ دانشیار گروه منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

توزیع ناهمگون زمانی و مکانی آب شیرین و رشد سریع جمعیت در دهه‌های اخیر، سبب بروز مشکلاتی در تأمین منابع آب مورد نیاز مصارف مختلف شده است. از این‌رو مدل‌های ریاضی جدیدی به‌منظور مطالعه فرآیندهای پیچیده هیدرولوژیکی توسعه یافته‌اند. هدف اصلی از این پژوهش بررسی کارائی مدل SWAT در شبیه‌سازی جریان و تعیین مؤلفه‌های رواناب در آبخیز سد قشلاق است. در همین راستا، اقدام به اجرای این مدل در حوزه آبخیز سد قشلاق سنندج شد. با استفاده از بهینه‌ساز SWAT-CUP اقدام به بهینه‌سازی پارامترها شد. بدین منظور واسنجی و اعتبارسنجی مدل با استفاده از الگوریتم SUFI-2 به‌ترتیب برای سال‌های 1989 تا 2016 و 2016 تا 2018 انجام شد. نتایج نشان داد که مقدار NS و ضریب R2 به‌ترتیب 62/0 و 65/0 برای دوره واسنجی و 61/0 و 68/0 برای دوره اعتبارسنجی به‌دست آمد. نتایج بیلان آبی در ایستگاه چهل‌گزی، حوضه نشان داد که از مجموع آب ورودی به حوضه، 55% از بارش صرف تبخیر و تعرق و 15% از بارش صرف جریان سطحی می‌شود. از کل جریان سطحی ایجاد شده 54% آن به‌صورت رواناب سطحی، 30% نفوذ عمیق و بقیه مرتبط با تغییرات و ذخیره رطوبت در خاک است.

کلیدواژه‌ها

• الگوریتم SUFI-2
• بیلان آب
• هیدرولوژی آبخیز
• مدیریت منابع

موضوعات

• مدیریت منابع آب

عنوان مقاله [English]

Simulation and determination of hydrological balance components in the upstream of Gheshlagh dam using SWAT model

نویسندگان [English]

• Sonia Mehri ¹
• Hamid Reza Moradi ²
• Raoof Mostafazadeh ³

¹ Watershed Engineering, Tarbiat Modarress University

² Watershed Engineering, Tarbiat Modarress University

³ Associate Professor, Department of Natural Resources, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili

چکیده [English]

Heterogeneous temporal and spatial distribution of fresh water and rapid population growth in recent decades have caused issues in providing water resources needed for various purposes. Therefore, new mathematical models have been developed to study complex hydrological processes. The main purpose of this research is to investigate the efficiency of SWAT model in simulating the river flow discharge in Gheshlagh Dam, Sanandaj. The model parameters were optimized using the SWAT-CUP optimizer. For this purpose, the calibration and validation of the model was done using SUFI-2 algorithm for the years 1989 to 2016 and 2016 to 2018 periods, respectively. The results showed that the Nash-Sutcliffe value and the R2 coefficient were 0.62 and 0.65 for the calibration period and 0.61 and 0.68 for the validation period, respectively. The results indicate the efficiency of the model using optimized parameters in simulating the monthly flow of the Gheshlagh dam watershed. The water balance results of the basin in Chehelgazi station showed that 0.55% of the total water entering the basin is evaporation and transpiration, 0.54% of the total runoff is in the form of surface runoff, 0.30% is infiltration and the rest is related to changes and storage of moisture in is soil.

کلیدواژه‌ها [English]

• Algorithm SUFT-2
• Water balance
• Watershed hydrology
• Resource management