نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ایوب میرزائی حسنلو ¹
• مهدی عرفانیان ¹
• خدیجه جوان ²
• محمد رضا نجفی ³

¹ گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

² گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

³ گروه مهندسی عمران و محیط زیست، دانشگاه وسترن، لندن، کانادا

چکیده

وقوع رویدادهای اقلیمی خشکسالی و سیل در هر منطقه، به توزیع زمانی و مکانی بارش بستگی دارد. از طرف دیگر، تحلیل صحیح روند بارندگی و شاخص‌های حدی بارش، حائز اهمیت است. هدف از این پژوهش، تحلیل روند میانگین‌ سالانه بارش و شاخص‌های حدی بارش با مدل رگرسیونی چندکی (QR) در 39 ایستگاه سینوپتیک ایران در یک دوره آماری50 ساله (2021-1972) می‌باشد. بیش‌ترین میانگین بارندگی سالانه ایران در سال 1982 (mm 491.6) و کم‌ترین آن در سال 2021 (mm 218.3) بوده است. نتایج تحلیل روند با مدل رگرسیون چندکی نشان داد میانگین بارندگی سالانه ایران بر اساس چندک‌های 0.05، 0.5 و 0.95 در سطوح معنی‌داری 0.1، 0.05 و 0.01،روند نزولی داشته است. مقادیر شاخص‌های حدی بارش در قسمت‌های شمال و غرب ایران، بیش‌تر از سایر مناطق بوده است. بعلاوه، شاخص‌‌های حدی بارش R10 و R20 (تعداد روزهای با حداقل mm10 و mm20) در شمال و شمال‌غرب ایران، در سطح (1/0، 05/0، 01/0) روند نزولی داشته است. نتایج تحلیل روند بر اساس مدل QR اطلاعات کامل‌تری را از میانگین‌ سالانه بارندگی و شاخص‌های حدی بارش به‌منظور مدیریت منابع آب و تدوین استراتژی سازگار با خشکسالی و سیلاب ارائه می‌کند.

کلیدواژه‌ها

• ایران
• تغییرپذیری مکانی
• رگرسیون چندکی
• شاخص‌های حدی

موضوعات

• هیدرولوژی

عنوان مقاله [English]

Trend Analysis of Precipitation Extreme Indices in Iran Based on Quantile Regression Model

نویسندگان [English]

• Ayub Mirzaei Hassanlu ¹
• Mahdi Erfanian ¹
• Khadijeh Javan ²
• Mohammad Reza Najafi ³

¹ Department of Range and Watershed Management, Faculty of Natural Resources, Urmia University, Urmia, Iran

² Department of Geography, Faculty of Literature and Humanities, Urmia University, Urmia, Iran

³ Department of Civil and Environmental Engineering, Western University, London, Canada

چکیده [English]

The incidence of climate events such as droughts and floods in any given region is intricately tied to the temporal and spatial distribution of precipitation. Meanwhile, conducting precise analyses of precipitation trends and extreme precipitation indices holds significant importance. This study aims to examine the trends in annual precipitation averages and extreme precipitation indices using a quantile regression (QR) model across 39 synoptic stations in Iran over a 50-year statistical period (1972-2021). Iran experienced its highest annual precipitation average in 1982, reaching 491.6 mm, while the lowest was recorded in 2021 at 218.3 mm. Analysis using the quantile regression model revealed a downward trend in Iran's annual precipitation averages across the 0.05, 0.5, and 0.95 quantiles, with significance levels of 0.1, 0.05, and 0.01, respectively. Extreme precipitation indices in the northern and western parts of Iran were notably higher than in other regions. Additionally, the R10 and R20 indices, indicating the number of days with at least 10 mm and 20 mm of precipitation, respectively, showed a decreasing trend in northern and northwestern Iran at significance levels of 0.1, 0.05, 0.01. These trend analyses offer valuable insights into annual precipitation averages and extreme indices, aiding in water resource.

کلیدواژه‌ها [English]

• Extreme Indices
• Spatial Variability
• Quantile Regression
• Iran