نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• روح انگیز اختری ¹
• مجید زارعی ²
• محمدرضا غریب رضا ³

¹ پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

² پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

³ دانشیار و رئیس گروه تحقیقات مهندسی رودخانه و سواحل، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،

چکیده

آگاهی از حجم سیل-واریزه برای ارزیابی ریسک و برنامه‌ریزی حفاظتی در حوزه‌های آبخیز یک گام اساسی محسوب می‌شود. روستای سیجان در البرز جنوبی از جمله مناطق مستعد سیلاب واریزه‌ای می‌باشد. این پژوهش با هدف برآورد احجام برداشت و انباشت رسوبات بین سال‌های 1397 و1400 در طول700 متر از مسیل‌ بالادست روستای سیجان انجام شد. روش‌شناسی پژوهش براساس نقشه‌برداری زمینی مسیل یاد شده به‌علاوه یک بند سنگی ملاتی و چهار بند گابیونی در دو مقطع زمانی 1397 (زمان ساخت بندها) و 1400 (پس از رخداد سیل 1398) و برآورد احجام با کمک نرم افزارCivil-3D تنظیم شد. بر این اساس، مجموع سطح و حجم مخازن پنج بند اصلاحی آبخیزداری در سال 1397به ترتیب 823 متر مربع و 750 متر مکعب بوده است. در مقابل، میزان انباشت و فرسایش پس از رویداد سیل با استفاده از تکنیک اختلاف ارتفاعی برای سطح نقشه‌برداری شده (25500 متر مربع)، به ترتیب7250 و 10100 متر مکعب برآورد شد. تحلیل مکانی نشان داد که الگوی انباشت رسوب بیشتر منطبق بر کرانه شمالی مسیل است و در طول کرانه جنوبی مسیل، فرسایش رخ داده است. این پژوهش نتیجه گرفت، عملیات مکانیکی به‌خصوص بند سنگی ملاتی در جایگاه مناسب احداث و نقش تعیین کننده‌ای در کاهش مخاطره سیل-واریزه داشته است

کلیدواژه‌ها

• آبراهه کوهستانی
• انباشت رسوب
• برداشت رسوب
• مدیریت آبخیزداری
• نقشه‌برداری

موضوعات

• هیدرولیک و مهندسی رودخانه

عنوان مقاله [English]

Estimating the volume of debris flows along the Sijan stream using topographic surveys and CIVIL 3D

نویسندگان [English]

• Rouhangiz Akhtari ¹
• majid zareei ²
• Mohammad Reza Gharib Reza ³

¹ استادیار و عضو هیئت علمی گروه تحقیقات مهندسی رودخانه و سواحل

² Soil Conservation and Watershed Management Research Institute

³ Assoc. Professor., Department of River-Engineering-and-Coastal-Protection, Soil Conservation and watershed Management Research Institute (SCWMRI), Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran

چکیده [English]

The awareness of the floods and estimating the debris flow is a fundamental step for assessing risk and planning in the watershed. The village of Sijan, located in the Southern Alborz, is one of the areas threatened by debris flows. The research aimed to estimate the volume of debris flows along 700 m of a stream of Sijan Village time range from 2018 to 2021. The study method included surveying the stream in two-time intervals, which involved one concrete and four gabions check dam and calculation of erosion and sedimentation happened via debris flow using the Civil-3D software. Results showed that five check dams had 823 m2 and 750 m3 area and volume, respectively. Debris flows covered 25500 m2 after the flood in 2019, in which the estimated erosion and deposition volumes were 7250 m3 and 10100 m3 according to the elevation difference technique (DOD). The Sijan stream channel experienced sedimentation and erosion along the northern and southern banks. Implemented watershed management measures have played a vital role in mitigating the risk of debris flows, especially at the concrete check dam.

کلیدواژه‌ها [English]

• deposition
• erosion
• mountainous streams
• surveying, watershed Management