نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سعید راثی نظامی ¹
• هادی ایزدی فرد ²
• حسن خاوریان ³
• رئوف مصطفی‌زاده ⁴

¹ گروه آموزشی مهندسی عمران دانشگاه محقق اردبیلی

² کارشناس ارشد، گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه محقق اردبیلی

³ استادیار، گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی

⁴ دانشیار گروه منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

تغییر کاربری اراضی خصوصاً در آبخیزهای شامل شهرها، به‌شدت بر ویژگی‌های آب سطحی تأثیر می‌گذارد. هدف از پژوهش حاضر، تعیین تغییرات کاربری اراضی در دوره 24 ساله و بررسی ارتباط پارامترهای کیفیت آب با تغییرات کاربری اراضی در حوضه سامیان اردبیل است. در این پژوهش ابتدا کاربری اراضی برای چهار دوره زمانی (1992 تا 2016) به‌وسیلۀ نرم‌افزار ENVI به‌دست آمد. تغییرات کیفی آب در 5 ایستگاه هیدرومتری و 9 پارامتر کیفیت آب تجزیه و تحلیل شد. در مرحله بعد آزمون من-کندال برای بررسی روند تغییرات پارامترهای کیفی و آزمون پیرسون برای نشان دادن ارتباط بین پارامترهای کیفی و کاربری‌های اراضی استفاده شد. در سال‌های مورد مطالعه کاربری مرتع 75/9% کاهش، کاربری کشاورزی آبی 45/8% افزایش، کاربری مسکونی 42/1% افزایش و کشاورزی دیم نسبت به دوره اول 29/3% افزایش دارد. میانگین TDS و EC در دوره‌های مطالعاتی در ایستگاه‌های سامیان و گیلانده که در پایین‌دست شهر اردبیل قرار گرفته اند، افزایشی و بیش‌تر از ایستگاه‌های دیگر هستند. بررسی نتایج آزمون پیرسون جهت تعیین ارتباط بین داده‌های کیفی و کاربری اراضی نیز نشان می‌دهد که افزایش پارامترهای کیفی EC، Ca، Cl، SO4، Mg و Na رابطه معنی‌داری با افزایش کاربری‌های مسکونی، کشاورزی آبی و دیم دارند.

کلیدواژه‌ها

• آزمون من-کندال
• سنجش از دور
• آزمون پیرسون
• توسعه شهری
• روند

موضوعات

• هیدرولوژی

عنوان مقاله [English]

Land use/land cover changes in the Samian watershed, Ardabil, and its relationship with the quality of surface water resources

نویسندگان [English]

• Saeed Rasi Nezami ¹
• Hadi Izadifard ²
• Hassan Khavarian ³
• Raoof Mostafazadeh ⁴

¹ Department of Civil Engineering, Faculty of Engineering, University of Mohaghegh Ardabili

² M.Sc. in Civil Engineering, Department of Civil Engineering, Faculty of Engineering, University of Mohaghegh Ardabili

³ Department of Natural Geography, Faculty of Social Sciences, University of Mohaghegh Ardabili

⁴ Associate Professor, Department of Natural Resources, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili

چکیده [English]

Land use/land cover change, especially in urban watersheds strongly affects surface water characteristics. The aim of this study was determining Lu/Lc in the Samian Watershed and also assessing the relationship between Lu/Lc changes and the water quality parameters. In this study, land use map was obtained by ENVI software in four time periods (1992 to 2016). 9 Water quality parameters at five river gauge stations were selected to further analysis. Then, the Mann-Kendall test was performed to examine the trend of changes in water quality parameters and Pearson test was used to show the relationship between quality parameters and land uses. According to the results, rangeland decreased by 9.75%, irrigated agriculture increased by 8.45%, residential increased by 1.42% and Rainfed agriculture increased by 3.29% compared to the first period. average of TDS and EC in the study periods in Samian and Ghilande stations, which are located downstream of Ardabil, are increasing and more than other stations.Examination of Pearson test results to determine the relationship between quality data and land use also shows that increasing the quality parameters of EC, Ca, Cl, SO4, Mg and Na have a significant relationship with increasing residential, irrigated and rainfed land uses.

کلیدواژه‌ها [English]

• Mann-Kendall test
• Remote sensing
• Pearson test
• Urban development
• Trend Analysis