واکاوی همدید بارش‌های سنگین ناشی از سردچال د‌رحوزه آبریز بازفت(مطالعه موردی؛ بارش سنگین18 تا 23 اسفند 1389)

عساکره, حسین; حسامی, نرگس; شامحمدی, زینب

واکاوی همدید بارش‌های سنگین ناشی از سردچال د‌رحوزه آبریز بازفت(مطالعه موردی؛ بارش سنگین18 تا 23 اسفند 1389)

نوع مقاله: مقاله اصلی

نویسندگان

¹ استاد، گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

² کارشناسی ارشد، گروه جغرافیای فیزیکی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان، رنجان، ایران

³ کارشناسی ارشد، گروه جغرافیای فیزیکی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

چکیده

ماهیت بارش سنگین و پیامدهای ناشی از آن سبب شده که این پدیده اهمیت و جایگاه ویژه‌ای در برنامه‌ریزی‌های محیطی و مدیریت منابع آب داشته باشد. در این پژوهش به‌منظور تحلیل سامانه بلوکینگ بریده کم‌فشار بر بارش دوره 18 تا 23 اسفند 1389، نقشه‌های هوای میانگین فشار تراز دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 و 850 هکتوپاسکال، مولفه‌های باد، همگرایی شار رطوبت و امگا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. با استفاده از نقشه‌های همدیدی، موقعیت و جابجایی سیستم‌های جوی همچون ناوه‌ها، پشته‌ها، میدان باد و سامانه‌های کم‌فشار و پرفشار سطح زمین بررسی شد. داده‌های بارش روزانه و دبی ساعتی برای 29 ایستگاه باران‌سنجی و هیدرومتری در محدوده حوضه و خارج از حوضه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان از استقرار سردچال در شرق دریای مدیترانه و جابجایی ناوه وابسته به آن و همراهی سطح زمین در 18 تا 23 اسفند، شرایط را برای ایجاد بارش سنگین فراهم کرده است. میدان باد در ترازهای جوی بخصوص تراز 850 هکتوپاسکال نقش مهمی در تغذیه رطوبتی سامانه‌های جوی داشته است. مقادیر منفی امگا نیز، باعث صعود دینامیکی هوا در این ترازهای جوی شده و تقویت جریان‌های همرفتی منجر به بارش را به دنبال داشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

اقلیم شناسی

عنوان مقاله [English]

Synoptic Analysis of Heavy Rainfall Caused by Scut-Off Low in Bazoft Basin (Case study: Precipitation during March 8-13, 2010)

نویسندگان [English]

Hossein Asakereh ¹
Nargas Hesami ²
Zainnab Shahmohammadi ³

¹ Professor, Department of Geography, Faculty of Humanities, University of Zanjan, Zanjan, Iran

² M.Sc., Department of Physical Geography, Faculty of Humanities, University of Zanjan, Zanjan, Iran

³ M.Sc., Department of Physical Geography, Faculty of Humanities, University of Zanjan, Zanjan, Iran

چکیده [English]

The specific nature of heavy precipitation and its consequences have caused the phenomenon of particular importance in environmental planning and management of water. analysis Synoptic conditions of atmospheric circulation patterns and identifying factors affecting the occurrence of heavy precipitation are very important. In this study, to analyze the effect of low-pressure cut blocking system on the precipitation during 8 -13 March 2010, the weather maps of mean sea level pressure, geopotential height at 500 and 850 hPa level, wind components, moisture flux convergence and Omega indicators were analyzed. Using synoptic maps, position and movement of weather systems such as troughs and ridges, wind field, and high-pressure and low-pressure systems near the ground level were evaluated. The data of daily precipitation and hourly flow rate were analyzed for 29 meteorological stations and hydrometery within and outside the basin. The results suggest the establishment of Scut-off low in the East Mediterranean and its associated trough displacement and ground accompaniment during 8-13 March, which have provided the conditions for the creation of heavy rainfall. Wind field in atmospheric levels, especially at 850 hPa level, have an important role in humidity feeding of atmospheric systems. The negative values of Omega also resulted in the promotion of air aerodynamics in the atmospheric levels and strengthening of convective flows has led to precipitation.

کلیدواژه‌ها [English]

BAZOFT
Synoptic
omega
heavy rainfall

مراجع

Dimitrova T., Mitzeva R. and Savtchenko A. (2009). Environmental conditions responsible for the type of precipitation in summer convective storms over Bulgaria. Atom. Res., 93(1), 30- 38.

Fragoso. M. and Tides. G. P. (2007). Classification of daily abundant rainfall patterns and associated large – scale atmospheric circulation types in southern Portugal. Int. J. Climatol., 28, 537-544.

Hellstrom C. (2005). Atmospheric conditions during extreme and non-extreme precipitation events in Sweden. Int. J. Climatol, 25, 631- 648.

Hosseos E. C., Lolis J. and Bartzokas A. (2008). Atmospheric circulation patterns associated with extreme precipitation amounts in Greece. Adv. Geosci.,17, 5- 11.

Lana A., Campins J., Genoves A. and Jansa A. (2007). Atmospheric patterns for heavy rain events in the Balearic Islands. Adv. Geosci., 12, 27-32.

Lashgari H., Ghaemi H., Hojati Z. and Amini M. (2012). Synoptic analysis of heavy precipitation in the Isfahan province. Phy. Geo. Res. Quar., 4, 99-116.

Masoudian S. A. and Mohamadi B. (2010). Synoptic analysis of heavy precipitation events in Iran. Iranian Geogr. Dev. J., 8 (19), 47 – 70.

Mofidi A, Janbaz Ghobadi G. and Zarrin A. (2011). Recognizing the synoptic patterns of wintertime heavy precipitation in the southern coast of the Caspian Sea. Geogr. Environ. Plan. J., 42, 23-40.

Mohapatra M. and Mohanty U.C. (2005). Some characteristics of very heavy rainfall over Orissa during summer monsoon season. J. Earth Syst. Sci., 114, 17- 36.

Schueneman K. C., Cassano. J. J. and Finnis J. (2008). Synoptic forcing of precipitation over Greenland: climatology for 1961 – 1999. J. Hydromet., 10, 60- 78.

Seibert P., Andreas F. and Formayer H. (2005). Synoptic and regional patterns of heavy precipitation in Austria. Accessed July, 2016. https://imp.boku.ac.at/envmet/tac_paper_revised.pdf,.

Yarahmadi D. and Mryanji Z. (2011). The analysis of dynamic and synoptic patterns of heavy rainfall in the south west of Caspian Sea and west of Iran (Case Study: rainfall on 04.11.2004). Phy. Geogr. Res. Quart., 43, 105-120 [In Persian].